ถ้าขี้ลืมบ่อยๆ จนเริ่มแยกไม่ออกว่าเป็นที่นิสัย หรือใกล้จะเป็นอัลไซเมอร์กันแน่
ก่อนที่จะเหนื่อยหน่ายกับการเป็นมนุษย์ลืมของตัวเอง จนอยากเอาหัวโขกโต๊ะสักที
มาดูกันก่อนว่าสมองของเราจดจำได้ยังไง แล้วทำไมถึงได้ลืมกันนะ
ปกติระบบการจำของสมองแบ่งเป็น 2 ส่วน คือ
- ความจำระยะสั้น เป็นการจำเรื่องที่เพิ่งเกิดขึ้นไม่นาน เป็นแค่การจำชั่วคราวถ้าความจำนี้ไม่ถูกย้ายไปเก็บที่สมองส่วนความจำระยะยาว ไม่นานเราก็จะลืม เช่น เราลืมไปแล้วว่าเมื่อ 2 วันก่อนกินอะไรเป็นมื้อเช้า หรือลืมไปแล้วว่าเคยพูดอะไรไว้ ซึ่งถือเป็นเรื่องปกติ
- ความจำระยะยาว เป็นความจำถาวร ซึ่งมักเป็นเหตุการณ์สำคัญที่มีอารมณ์ความรู้สึกร่วมมากๆ เช่น วันที่ถูกขอแต่งงาน ตอนที่ไปเที่ยวแล้วสนุกสุดๆ หรือเรื่องราวของหนังที่สยองขวัญสุดๆ บางครั้งเรายังจำบางเหตุการณ์ตอนที่เด็กมากๆ ได้อยู่เลย
สมองทั้ง 2 ส่วนนั้น ทำงานร่วมกันอย่างลึกซึ้ง
โดยถ้าบันทึกความจำระยะสั้นได้ไม่ดี ความจำระยะยาวก็จะเลือนลางตามไปด้วย
เมื่อเข้าใจการจำปกติของสมองแล้ว
มาดูกันว่า ขี้ลืม กับ อัลไซเมอร์ แตกต่างกันยังไง…
“ขี้ลืม”
มักเกิดจาก
-ไม่ได้โฟกัสสิ่งที่จะทำมากพอ ให้สมองได้บันทึกเป็นความจำที่สมบูรณ์
-ไม่ได้มีอารมณ์ร่วมกับเหตุการณ์นั้นๆ หรือสิ่งที่ทำสักเท่าไหร่
-เครียด
-นอนน้อย
-อายุมากขึ้น
อาการที่พบ เช่น คุยโทรศัพท์ไปด้วย ล็อคประตูบ้านไปด้วย แล้วลืมว่าล็อคประตูบ้านไปหรือยัง ลืมว่าวางของไว้ที่ไหน ลืมชื่อคนที่ไม่ได้คุยกันนานๆ ลืมสายชาร์จโทรศัพท์
อาการขี้ลืมเหล่านี้ ถ้าให้พยายามนึก ก็จะพอนึกออกลางๆ
และ (แบบนี้) ถือว่าเป็นการขี้ลืมปกติ ไม่ได้เป็นโรคอะไร
แต่ในยุคที่ชีวิตประจำวันเราต้องทำงานแบบ multitasking บ่อยๆ เครียด อดนอน
จนสมองเหนื่อยล้า สับสน และ เลือกไม่ถูกว่าอันไหนคือเรื่องสำคัญที่ควรต้องจำ
เพราะไม่ได้โฟกัสอยู่กับสิ่งไหนมากพอ
ก็ส่งผลให้ความจำของเราสั้นมากขึ้นได้
วิธีแก้ไข ลองจัดลำดับความสำคัญหรือทำเช็คลิสต์ของงาน แล้วจดจ่ออยู่กับงานทีละชิ้น เสร็จชิ้นนี้ก่อนค่อยทำชิ้นต่อไป
หรือถ้าชอบลืมของบ่อยๆ ให้ลองพูดกับตัวเองเบาๆ ซ้ำๆ ว่าอย่าลืมนะ พร้อมมองของสิ่งนั้นไปด้วย
เพื่อให้สมองได้โฟกัส
ส่วน “อัลไซเมอร์”
เป็นโรคที่เกิดจากความเสื่อมของสมองส่วนความจำอาจเป็นสมองส่วนความจำระยะสั้นเสียหาย
เหมือนคนที่ไม่สามารถบันทึกข้อมูลใหม่ๆ ลงไปได้
เลยมักจำได้แต่เหตุการณ์เก่าๆ ที่เก็บอยู่ในความจำระยะยาวแล้ว
ยิ่งสมองเสื่อมลง ความทรงจำง่ายๆ ที่เคยจำได้ ก็อาจหายไปด้วย
อาการที่พบ เช่น ลืมวิธีการติดกระดุมเสื้อ ลืมเหตุการณ์ที่เพิ่งเกิดขึ้น
ลืมว่าตัวเองเคยเป็นคนยังไง แถมให้นึกยังไงก็นึกไม่ออก
ดังนั้นผู้ที่เป็นอัลไซเมอร์จะมีบุคลิกที่เปลี่ยนไปเป็นคนละคน รวมทั้งใช้ชีวิตประจำวันได้ยากขึ้น
วิธีแก้ไข โรคอัลไซเมอร์มีโอกาสรุนแรงขึ้นได้ถึง 4 ระดับ ถ้าเริ่มมีอาการนึกคำพูดไม่ออก อารมณ์แปรปรวนมาก หรือจำเรื่องที่เพิ่งเกิดขึ้นไม่ได้เลย ควรไปพบแพทย์เพื่อเช็ค และ ชะลอความเสื่อมของสมองได้เร็วขึ้น
ถ้าถามว่าขี้ลืมบ่อยๆ จะกลายเป็นอัลไซเมอร์ได้ไหม
ตอนนี้ลุงยังไม่เจอหลักฐานที่อ้างอิงได้
แนะนำให้พยายามดูแลสมอง (ฝึกสมอง บำรุงสมอง) และ ความจำให้สดใสอยู่เสมอ
สุดท้ายอยากให้รู้ว่าความรักของลุงไม่ได้ไปไหน แค่ย้ายจาก “หัวใจ” ไปเป็น “ความทรงจำ” จ้า
อ้างอิง: